Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 3B Waarnemen

7.1

Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving

Prikkel = invloed uit de omgeving van een organisme

Alle zintuigen samen = zintuigenstelsel

In een zintuig zitten zintuigcellen > maken impulsen (= elektrisch signaaltje) > impuls wordt doorgegeven aan zenuw > ruggenmerg en/of hersenen

Drempelwaarde = kleinste prikkelsterkte die nog een impuls veroorzaakt in een zintuig

Adequate prikkel = soort prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig voor is (lage drempelwaarde voor heeft)

Gewenning = als een prikkel enige tijd aanhoudt, ontstaan er in de zintuigcellen minder impulsen

Zintuig > impuls via zenuw > ruggenmerg en/of hersenen > impuls via zenuw > spier of klier reageert

7.2

In je huid:

Neusholte bevat neusslijmvlies > houdt neusholte vochtig en bevat reukzintuig (“reukharen”)

Op tong liggen smaakknopjes met smaakzintuigcellen > 4 smaken: zoet, zuur, zout en bitter

Proeven = samenwerking reuk (neus) en smaak (tong)

Bekijk ook afbeelding 4 t/m 6

7.3 Oog
Traanklier > maakt traanvocht aan tegen uitdroging en vuildeeltjes

Traanbuis > voert vocht en vuil af naar je neusholte

Iris          = regenboogvlies = gekleurde gedeelte van oog; bevat spiertjes waarmee het regelt hoeveel ligt er door de pupil valt

Pupil      = opening in je iris waar het licht door gaat

Harde oogvlies = buitenste beschermlaag van je oog (oogwit)

Hoornvlies    = voorste gedeelte van harde oogvlies; doorzichtige gedeelte voor de iris

Vaatvlies     = laag met bloedvaatjes (voeren zuurstof en voedingsstoffen aan)

Netvlies      = laag met lichtgevoelige zintuigcellen die de lichtprikkels opvangt. Prikkels worden hier omgezet in impulsen
        Bevat kegeltjes (kleur) en staafjes (licht-donker)

Oogzenuw     = vervoert impulsen van het netvlies naar de hersenen

Gele vlek      = plaats op het netvlies recht achter de pupil, waarmee je het beste kunt zien

Blinde vlek     = plaats waar de oogzenuw aan de oogbol vastzit. Op deze plek ontbreekt een stuk netvlies

Lens         = Zorgt door lichtbreking voor een scherp beeld op het netvlies

Straalvormig lichaam      = spieren rond de lens, zodat je scherp kunt zien doordat deze spieren de lens boller kunnen maken

Glasachtig lichaam    = Doorzichtige gel waarmee de oogbol gevuld is

Oogspieren        = zes spieren per oog om de oogbol te bewegen

Leer ook afbeelding 8 en 10

7.4

Op het netvlies is het beeld verkleind en omgedraaid

Pupilreflex         = regelt de grootte van de pupil en dus de hoeveelheid licht die door de pupil valt > beschermt tegen overbelichting

Twee soorten spieren in iris die pupilreflex regelen:

Lens van mens is elastisch en kan van vorm veranderen m.b.v. 2 spieren:

Veraf kijken:

Dichtbij kijken:

Staar = vertroebeling van ooglens

Leer ook afbeelding 12 t/m 18

7.5

Netvlies zet lichtprikkels om in impulsen en bestaat uit 2 lagen

Kleurenblind = een of enkele type kegeltjes werken niet goed

Leer ook afbeelding 20

7.6

Geluid = luchttrillingen (golven)

Aantal trillingen per seconde = Hertz
De sterkte/volume van geluid meet je in decibels

Oor bestaat uit:
Gehoorzintuig + evenwichtszintuig

Gehoorbeschadiging > haartjes van zintuigcellen in slakkenhuis raken beschadigd
Buis van Eustachius:

Leer ook afbeelding 24, 27 t/m 29

Download / print hier de samenvatting als pdf-bestand