Index biologiepaginaindex vmbo 3 en 4

vmbo 3 evolutie biologie voor jou

 
info biologiepagina uitleg biologie oefenen biologie bestanden biologie computer pc les biologie

 

Samenvatting Biologie voor Jou VMBO 3a Evolutie

5.1 en 5.2

Evolutie = ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en verdwijnen

Evolutietheorie gaat uit van:

  • Veranderingen in het genotype
    • Veel variatie binnen een soort door geslachtelijke voortplanting en mutaties
  • Natuurlijke selectie
    • Elk organisme krijgt veel te veel nakomelingen
    • Organismen met gunstigste genen hebben grootste overlevingskans > kunnen meer en betere nakomelingen maken
  • Ontstaan van nieuwe soorten door isolatie
    • Populatie van dieren wordt door natuurlijke oorzaak in twee groepen gesplitst
    • In beide gebieden treedt natuurlijke selectie op waardoor de twee populaties zich aanpassen aan de daar heersende omstandigheden
    • Na verloop van tijd zijn twee populaties zo van elkaar gaan verschillen dat ze geen vruchtbare nakomelingen meer kunnen krijgen

Bestudeer ook afbeelding 6

5.3
Argumenten voor de evolutietheorie:

  • Fossielen
    • = versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten
    • Op basis van delen van een fossiel kun je een reconstructie maken van hoe het organisme er uit heeft moeten zien
  • Overeenkomsten in bouw
    • Bestudering fossielen toont aan dat veel organismen zijn ontstaan uit dezelfde grondvorm en zich hebben aangepast aan verschillende milieus
  • Rudimentaire organen / rudimenten
    • Organen die in loop van de evolutie functie verliezen en verdwijnen
    • Bijv. staartbeen, blinde darm, heupbeen walvis
  • Overeenkomst in embryonale ontwikkeling
    • In begin van de ontwikkeling lijken embryo’s sterk op elkaar, waardoor het aannemelijk is dat gewervelden een gemeenschappelijke voorouder hebben
  • Andere overeenkomsten:
    • Overeenkomst in volgorde DNA, bouw van eiwitten en processen in de cel

Ontstaan fossielen:

  • Dier sterft en rot niet weg, maar wordt bedekt met laagje sedimenten
  • Bacteriën en schimmels geen kans organisme snel af te breken
  • Sedimentenlaag wordt steeds dikker en drukt op fossiel
  • Onder juiste omstandigheden fossiliseren de resten van het organisme (worden omgezet in steen)

Bestudeer ook afbeelding 13 t/m 16

 

5.4 en 5.5

Geschiedenis aarde is verdeeld in tijdperken. Tijdperken zijn weer onderverdeeld in periodes

Geologie = leer van de aarde

Volgorde ontwikkeling leven op aarde:

  • Aarde 4,6 miljard jaar oud, was geen leven en zuurstof op aarde, wel veel vulkaanuitbarstingen
  • 3,8 – 3,5 miljard jaar gelden eerste eencellige levensvormen (bacteriën)
  • 2,7  miljard jaar geleden eerste eencelligen die aan fotosynthese konden doen > daardoor zuurstof in atmosfeer
  • 1,6 miljard jaar geleden eerste veelcellige organismen ontstonden
  • 700 miljoen jaar geleden ontstonden eerste ongewervelde dieren in de oceanen

Einde van precambrium (tijd tot 542 miljoen jaar geleden)

  • 460 miljoen jaar geleden de eerste landplanten
  • 450 miljoen jaar geleden de eerste landdieren (eerste geleedpotigen, daarna amfibieën)
  • 325 miljoen jaar geleden ontstaan eerste reptielen
  • 250 miljoen jaar geleden bloeitijd van (dino)sauriërs
  • 225 miljoen jaar geleden ontstaan zoogdieren en vogels
  • 65 miljoen jaar geleden massaal uitsterven sauriërs door meteorietinslag
  • 3 miljoen jaar geleden verschenen eerste mensachtigen
  • 150.000 jaar geleden huidige mens

Gevolg meteorietinslag:

  • Tsunami’s
  • Vulkaanuitbarstingen en bosbranden
  • Stofwolk boven aarde waardoor temperatuur daalde en het donker was op aarde (geen fotosynthese)
  • Met name grote koudbloedige dinosauriërs stierven uit

5.6

Soorten die gemeenschappelijke voorouders hebben, vertonen verwantschap

Download of print hier de samenvatting als pdf-bestand