Index biologiepaginaindex havo 4

havo 4 voeding en vertering biologie nectar

 
info biologiepagina uitleg biologie oefenen biologie bestanden biologie computer pc les biologie

 

additieven
toegevoegde stoffen
ADI
aanvaardbare dagelijkse inname, zonder dat je gezondheid gevaar loopt
aminozuur
organische stoffen met carboxyl- en aminogroepen. Ongeveer 20 aminozuren spelen een rol als grondstof voor de synthese (vorming) van eiwitten
amylase
enzym om zetmeel af te breken
appendix
het wormvormig aanhangsel van de blinde darm
bilirubine
gele kleurstof die ontstaat bij de afbraak van dode rode bloedcellen in je milt en lever
brandstof
stoffen die energie kunnen leveren
darmflora
de bacterien in de dikke darm
darmplooien
de darmwand van de dunne darm is geplooid. Deze darmplooien zorgen voor een enorme oppervlaktevergroting. Op de plooien bevinden zich talrijke uitstulpingen, de darmvlokke
darmsap
sap dat enzymen bevat die de vertering van eiwitten en koolhydraten voltooien
darmvlokken
zijn de vlokkige aanhangsels in de darmen (vooral in de dunne darm) die het oppervlakte vergroten en microvilli op de cellen bevatten
dipeptide
stof waarvan elk molecuul bestaat uit twee aminozuureenheden. Een dipeptide onstaat uit twee aminozuren door condensatie.
eiwit
proteïne of eiwit is een stof waarvan elk molecuul is opgebouwd uit veel aminozuur-eenheden
emulgeren
van grote vetdruppels kleine vetdruppeltjes maken
enzymen
biokatalysator. Organische stof die stofwisselingsprocessen versnelt zonder zelf verbruikt te worden
gal
afscheidingsproduct van de lever, dat een mengsel is van o.a. galzure zouten. Deze galzouten emulgeren vetten en bevorderen de vertering van vetten.
galgang
vervoert gal van de galbuis naar de twaalfvingerige darm
glycogeen
een polysacharide van glucose, die opgeslagen kan worden in lever en spieren
koolhydraat
zijn voedingsstoffen ("suikerketens") die door het lichaam als brandstof worden gebruikt
lactose
melksuiker
lever
orgaan in de buikholte dat bij vele processen betrokken is o.a. vertering, stofwisseling, bloedvorming en afbraak en uitscheiding
lipase
enzym van de alvleesklier dat vetten splitst tot glycerol en drie vetzuren
lipiden
vetten
lymfevat
onderdeel van het lymfestelsel; deze vaten vervoeren vooral vocht en witte bloedcellen
maagportier
de kringspier tussen de maag en de twaalfvingerige darm. De maagportier werkt o.i.v. de pH in de twaalfvingerige darm. De maagportier laat een klein beetje van de voedselbrij door naar de twaalfvingerige darm.
maltase
enzym dat maltose afbreekt tot twee moleculen glucose
maltose
een disacharide
microvilli
zijn microscopische uitstulpingen van het celmembraan die het oppervlak van cellen drastisch vergroten. Microvilli zijn te vinden in de dunne darm
monosacharide
suikers met één ringstructuur in het molecuul, veelal met vijf of zes C-atomen, zoals glucose, fructose en ribose. Uit monosachariden worden di- en polysachariden opgebouwd.
optimumtemperatuur
temperatuur waarbij een enzym de hoogste hoeveelheid substraat omzet
pancreas
alvleesklier
pepsine (peptase)
enzym afgegeven door de maag om eiwitten af te breken tot kleinere polypetiden
pepsinogeen
inactief pro-enzym, welke onder invloed van zoutzuur geactiveerd kan worden tot pepsine
peptidase
enzym dat polypetiden afbreekt tot losse peptiden (aminozuren)
peristaltiek
golvende afwisselende samentrekking van lengte- en kringspieren van de darm en andere holle organen
polypeptide
aminozuurketen
poortader
bloedvat dat loopt van de dunne darm naar de lever
prebiotica
stoffen die de groei van nuttige bacterien in de darm stimuleren
proteïnen
eiwitten
resorptie
opname van stoffen uit de darmwand
substraat
stof die door een enzym wordt omgezet
vet
organische stof waarvan elk molecuul ontstaat door het binden van een glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen.
voedingsvezels
verzamelnaam voor stoffen in plantaardig voedsel, die niet door menselijke enzymen kunnen worden afgebroken, bestaande uit de celwanden.
weefselvocht
het vocht buiten de cellen en buiten de haarvaten
zetmeel
polysacharide, ontstaan door aaneenkoppelen van glucose, is een reservestof voor energie.