![]() ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Begrippenlijst "Onderzoek doen Nectar Havo 4 Biologie"
actief transport |
transport waarvoor energie nodig is |
|
biotechnologie |
verzamelnaam van alle technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te vervaardigen voor de mens |
|
blind onderzoek |
een onderzoek waarbij de proefpersoon niet weet of hij de placebo of het echte medicijn krijgt toegediend |
|
celmembraan |
dun vlies rondom cel bestaande uit twee lagen fosfolipiden |
|
concentratie |
de hoeveelheid opgeloste stoffen |
|
controlegroep |
een controlegroep is bij wetenschappelijk onderzoek naar de werking of het effect van een bepaalde 'interventie' een groep met dezelfde kenmerken als de groep waarbij de interventie wordt verricht, maar waarbij de interventie niet wordt verricht. Op deze manier kan worden uitgesloten dat een waargenomen effect niet te wijten is aan spontane veranderingen. |
|
diffusie |
verplaatsing van een stof van een hoge concentratie naar een lage concentratie |
|
dubbelblind onderzoek |
een onderzoek waarbij de proefpersoon en de onderzoeker niet weet of de proefpersoon de placebo of het echte medicijn krijgt toegediend |
|
endocytose |
het opnemen van stoffen via membraanblaasjes de cel in |
|
eukaryoot |
bij dit organisme ligt het DNA in de celkern (cel bevat organellen) |
|
exocytose |
het afgeven van stoffen via membraanblaasjes de cel uit |
|
externe milieu |
de omgeving van een organisme |
|
flagel |
een zweepstaart |
|
fosfolipide |
bouwsteen van het celmembraan, bevat een hydrofobe staart en hydrofiele kop |
|
hydrofiel |
waterminnend |
|
hydrofoob |
waterafstotend |
|
hypertoon |
de osmotische waarde van het externe milieu is hoger t.o.v. het interne milieu |
|
hypothese |
een mogelijke verklaring voor een bepaald natuurwetenschappelijk verschijnsel; veronderstelling |
|
hypotoon |
de osmotische waarde van het externe milieu is lager t.o.v. het interne milieu |
|
interne milieu |
de weefselvloeistof inclusief het bloedplasma |
|
isotoon |
de osmotische waarde van het interne en externe milieu is gelijk |
|
micro-organismen |
alle organismen die te klein zijn om met het blote oog waar te nemen, zoals bacterie en schimmel |
|
osmose |
diffusie van water door een semi-permeabel membraan |
|
osmotische waarde |
totale hoeveelheid opgeloste deeltjes in een bepaalde volume-eenheid |
|
passief transport |
transport waarvoor geen energie nodig is |
|
pasteuriseren |
is een proces in de voedselindustrie dat schadelijke bacteri‘n in aan bederf onderhevige voedselproducten vernietigt door het voedsel kort te verhitten, zonder het product te beschadigen. |
|
pathogeen |
ziekteveroorzakend |
|
permeabel |
doorlaatbaar |
|
placebo |
een nepmedicijn |
|
plasmolyse |
verschijnsel waarbij de cel(membraan) loslaat van de celwand |
|
porie-eiwit |
membraaneiwit die stoffen van een hoge naar een lage concentratie vervoert |
|
prokaryoot |
organismen waarvan de cel(len) geen kernmembraan bevat(ten), zoals bacteriën |
|
recombinant-DNA-techniek |
techniek waarbij delen van het DNA van verschillende organismen bij elkaar gebracht worden |
|
rijk |
een domein wordt ingedeeld in rijken |
|
selectief permeabel |
bepaalde stoffen gaan selectief door het membraan, andere stoffen worden tegen gehouden |
|
semi-permeabel membraan |
membraan dat alleen water doorlaat en geen opgeloste stoffen (half-doorlaatbaar) |
|
sporen |
(voortplantings)cel die zich tot een individu kan ontwikkelen zonder eerst te versmelten met een andere cel. Sporen worden geproduceerd door planten, schimmels en sommige protozoën. Bij bacteriën spreekt men ook van spore als de bacteriecel zich ingekapseld heeft. |
|
steriliseren |
s een met pasteuriseren vergelijkbaar proces met een veel hogere temperatuur waardoor de smaak sterk verandert omdat de eiwitten in het gesteriliseerde product door de hoge temperatuur chemische wijzigingen ondergaan |
|
transgeen |
een transgeen organisme is een organisme dat een vreemd gen (een transgen) in zijn erfelijk materiaal draagt |
|
turgor |
druk van de cel op de celwand |
|
UHT-methode |
Ultra High Temperature, een machine blaast superhete stoom waardoor bacterien de temperatuurshock niet overleven in het voedsel (conserveringsmethode) |
|
virus |
ziekteverwekker die niet uit cellen bestaat, maar erfelijk materiaal (DNA of RNA) omgeven door een eiwitmantel |
|
voedselinfectie |
een ontsteking door bacterien in je darmstelsel |
|
voedselvergiftiging |
bacterien en schimmels geven gifstoffen af in bedorven voedsel, waarvan je ziek kunt worden |